تفاوت شیشه و لعاب در چیست؟

در این مقاله قصد داریم درمورد تفاوت شیشه و لعاب صحبت کنیم، پس با شهر سفال همراه باشید. در ابتدا به طبیعت لعاب و شیشه می پردازیم:

سیلیس یا ماده اصلی شیشه

لعاب سفالگری کاملا” شبیه شیشه است. با آنکه شیشه یکی از فراوان ترین موادی است که روزانه مورد مصرف قرار می گیرد و در اطراف ما وجود دارد ولی خیلی کم کسانی به فکر آن می افتند تا درباره آن مطالعه کنند.

شیشه اصولا” موادی غیرکریستالی و شفاف یا نیمه شفاف است که به علت سرد شدن طبقات زمین بوجود آمده است.

بعضی اکسیدها برای فرم دادن شیشه دارای تاثیر بیشتری می باشند. مهم ترین اکسیدهای شیشه ساز اکسید سیلیس است که عملا” در ساختن اغلب شیشه ها بکار می رود.

سیلیس در حرارت حدود ۱۷۱۰ درجه ذوب می شود که این حرارت را نمی توان به آسانی در کوره های معمولی سفالگری ایجاد نمود.

سیلیس ذوب شده مایعی روان و بی رنگ است و بدون خاصیت کریستالین می باشد. وقتی سیلیس سرد می شود شیشه ای و بدون فرم شده و بصورت کریستال اولیه خود در نمی آید. این کار را می توان با سرد کردن سریع سیلیس هم انجام داد.

ساختن شیشه

شیشه ای که از سیلیس خالص تهیه می شود به علت های مختلف دارای مرغوبیت بیشتری از دیگر شیشه ها می باشد. بعضی از شیشه های آزمایشگاهی و مخصوص از سیلیس خالص تهیه می شوند.

از آنجا که سیلیس مبنای تشکیل انواع شیشه ها است، برای بکار بردن آسان‌تر آن در ساختن اشیاء مورد احتیاج از فلاکس‌ها استفاده می شود.

فلاکس باعث پائین آوردن درجه ذوب سیلیس شده و این امکان را بوجود می آورد تا بتوانیم در حرارت کمتری آن را ذوب نموده و فرم بدهیم.

کربنات دوسود و آهک معمولا برای این منظور بکار می روند. تمام مواد تشکیل دهنده شیشه مانند سیلیس، آهک و کربنات دوسود بطور فراوان در طبیعت وجود داشته و می توان شیشه را به قیمت خیلی ارزان تهیه نمود.

سیلیس بصورت ماسه سفید مورد استفاده قرار می گیرد.کربنات دوسود بصورت طبیعی و آهک از آسیا کردن سنگ های آهکی بدست می آید.

مخلوط این ۳ ماده را در کوره ای سفالی ریخته و در کوره حرارت می دهیم تا کاملا ذوب و با هم مخلوط شوند. حرارت لازم بستگی به مقدار هر یک از مواد مخلوط دارد.

ولی اغلب شیشه های تجارتی در ۱۵۰۰ درجه ذوب می شوند. شیشه را با حرارت مداوم آنطور مذاب نگه می داریم تا از سرد و سخت شدن آن جلوگیری شود این سرد کردن تدریجی برای جلوگیری از شکسته شدن شیئی شیشه ای لازم است.

ترکیب سرب و پتاسیم هم برای بدست آوردن تاثیر گوناگون در شیشه مورد استفاده قرار می گیرد. رنگ ها را می توان با اضافه نمودن اکسیدهای مختلف چون اکسید آهن، منگنز و یا کبالت بدست آورد.

بخش عمده شیشه معمولی را سیلیس تشکیل می دهد که به آن فلاکس و مواد رنگی را برای بدست آوردن نتیجه موردنظر اضافه می کنند.

صنعت شیشه سازی موفق شده است تا انواع شیشه ها را برای مصارف مختلف روزمره و صنعتی تهیه نماید.

بیشتر بدانید: آموزش ساخت لعاب

تفاوت شیشه و لعاب

شیشه بطور مختصر در بالا شرح داده شد. ولی موضوع مهم ما در سفالگری لعاب است که بایستی به آن توجه کامل بنماییم.

لعاب سفالگری همان شیشه است با این تفاوت که مواد تشکیل دهنده آن بایستی آنطور در نظر گرفته شود تا در حرارت معینی ذوب شده و روی لعاب بچسبد.

شیشه ای که برای پنجره و یا بطری و غیره مصرف می شود در مرحله ذوب دارای روالی خیلی زیاد می باشد ولی در سفالگری لعاب بایستی در هنگام ذوب غلیظ تر باشد تا از روی سفال روان نشود.

این غلظت لعاب در سفالگری با اضافه نمودن اکسید آلومینیوم بدست می آید. اکسید آلومینیوم برای کنترل روانی شیشه در مرحله ذوب بکار می رود و در شیشه های معمولی به مقدار خیلی کم وجود دارد.

گرچه می توان بعضی از لعاب ها را برای مصارف مختلف بدون استفاده از اکسید آلومینیوم تهیه نمود. قسمت عمده مواد اولیه لعاب مانند شیشه های دیگر از سیلیس تشکیل یافته که موجب تنظیم درجه حرارت و مواد دیگر موردنیاز به آن افزوده می شود.

هنر و صنعت لعاب سازی انتخاب مقدار مناسب مواد مختلف برای بدست آوردن نتیجه ثابت می باشد. تفاوت عمده لعاب و شیشه آن است که در لعاب مواد گوناگون همراه با سیلیس مخلوط شده سپس در روی ظروف زده می شود تا در آنجا در اثر حرارت به شیشه تبدیل شود، ولی شیشه پس از ذوب کامل فرم داده می شود.

به عبارت دیگر شیشه ابتدا ذوب شده و بعد در قالب فرم می گیرد. لعاب را می توان تعریف کرد که به صورت لایه ای نازک در روی اشیاء سفالی قرار می گیرد که بایستی شفاف، نرم، غیرقابل نفوذ و به رنگ دلخواه باشد.

میناکاری که در اینجا از بحث ما خارج است مانند شیشه و لعاب می باشد با این تفاوت که در آنجا مواد شیشه ای به جای سفال بر روی فلزات قرار می گیرد. میناکاری معمولا” در حرارت های پایین تر از لعاب پخته می شود.

در این مقاله قصد داشتیم بصورت مختصر درمورد تفاوت های شیشه و لعاب صحبت کنیم، امیدواریم این مطلب تا حدودی برای شما مفید بوده باشد.