هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
مجله اینترنتی شهر سفال
آموزش سفالگری با چرخ در شهر لالجین
سفالگری از قدیم تا به امروز یکی از زیباترین هنرها بوده که هم به عنوان یک سرگرمی و هم راهی برای کسب درآمد از آن می توان استفاده کرد، در هر دو صورت باعث آرامش و تمرکز می شود.
همانطور که در مقالات دیگر هم اشاره شده است، سفالگری به دو روش دستی و چرخی انجام می شود که ما در این مقاله با موضوع آموزش سفالگری با چرخ قصد داریم روش سفالگری با چرخ را مرحله به مرحله برای شما توضیح دهیم، اگر علاقه مند به این هنر زیبا هستید تا انتهای مقاله با شهر سفال همراه باشید.
سفالگری با چرخ چگونه است؟
قبل از مطالعه‌ی پاراگراف زیر، این فیلم که یکی از استادان سفالگری را در حال سفالگری با چرخ نشان می‌دهد، مشاهده کنید:
در روش سفالگری با چرخ سفالگران محصولاتی مانند گلدان در ابعاد مختلف، لیوان های ماگ، فنجان های کوچک قهوه خوری، ظروف مصرفی مثل کاسه، بشقاب، پارچ، لیوان، انواع گلدان ها، ظروف دکوری و غیره را می سازند.
از چرخ سفالگری علاوه بر ساخت اشیاء سفالی می توان برای تراش و شست و شو، تزیین سفال، رنگ آمیزی، نقاشی و لعاب کاری قبل از اینکه سفال برای پخت داخل کوره برود نیز استفاده کرد.
سفالگر هنگام کار با چرخ از یک سری اشیاء مخصوص هم استفاده می کند که با استفاده از این ها می تواند محصول مورد نظر خود را بصورت یکدست و متقارن بسازد و شکل دلخواه خود را بوجود آورد.
مهم ترین آنها ابزاری به نام موشده یا مُشده است که ابعاد آن به اندازه کارت های کوچک مانند کارت شناسایی است. جالب است بدانید سفالگران گاهی اوقات بجای موشده از کارت بانکی که قابل استفاده نیست هم استفاده می کنند.
یک ایزار دیگر سیم مسی است که بعد از اتمام کار، محصول موردنظر را با استفاده از آن از چرخ سفالگری جدا می کنند بجای سیم مسی می توان یک سوزن را درون یک قطعه چوب که به شکل مداد است فرو کرد و با استفاده از آن سفال را جدا کرد. در ادامه بیشتر با سفالگری با چرخ آشنا می شویم.
چرخ سفالگری چگونه کار می کند؟
چرخ سفالگری با استفاده از نیروی گریز از مرکز و همینطور کنترل سفالگر حرکت می کند. هنگامی که چرخ در حال حرکت است، گلی که روی آن قرار دارد تمایل دارد که به سمت بیرون پرتاب شود.
در اینجا سفالگر باید با مهارت خاصی به کمک دستان خود گل را به سمت مرکز چرخ هدایت کند و آن را نگه دارد. همزمان که صفحه چرخ می چرخد سفالگر هم به آن شکل و حالت می دهد.
آموزش سفالگری با چرخ
بطور کلی و خلاصه مراحل سفالگری با چرخ به شرح زیر است:
- ورز دادن و آماده سازی گل
- تقسیم کردن گل به اندازه های دلخواه و به شکل کله قند
- روشن کردن چرخ سفالگری
- قرار دادن گل روی صفحه و مرکز چرخ
- حرکت دادن گل به سمت بالا
- ایجاد حفره در بالای گل
- شکل دادن به گل
- انجام اقدامات لازم بعد از ساخت سفال موردنظر
در ادامه سعی می کنیم این مراحل را بصورت واضح تر و قابل فهم تر برای شما توضیح دهیم.
همچنین بخوانید: آموزش سفالگری با دست
۱_ ورز دادن و آماده سازی گل
سفالگران قبل از هرکاری ابتدا گل رس را به خوبی ورز می دهند تا هوای موجود در آن از بین برود و هنگام کار مشکل ایجاد نکند، سپس گل را به قطعه های کوچک که در اصطلاح به آن چونه ( به شکل کله قند ) می گویند که این بستگی به ابعاد محصول موردنظر دارد، برای محصولات کوچک این کار با دست انجام می شود اما برای محصولاتی با ابعاد بزرگ این کار را دستگاه مخصوص انجام می دهد و گل را به قطعات مساوی تقسیم می کند.
۲_ قرار دادن گل روی صفحه و مرکز چرخ
بعد از اینکه چرخ سفالگری را روشن کردیم و پشت آن نشستیم، باید دقت کنیم که آرنج هایمان محکم و ثابت به پاهایمان قفل شود، در حالی که چرخ روشن است گل را محکم به روی صفحه ای که روی چرخ قرار دارد می گذاریم، راحت تر بگویم، اصطلاحا گل را محکم روی صفحه می کوبیم و آن را وسط صفحه نگه میداریم.
همانطور که جلوتر گفته شد به دلیل نیروی گریز از مرکز گل تمایل دارد به سمت بیرون پرتاب شود که ما باید با دست های خود مانع این حرکت شویم و گل را به سمت داخل هدایت کنیم.
سپس شروع می کنیم با گل بازی کردن و آن را به سمت بالا می کشیم، از آنجایی که گل بسیار انعطاف پذیر است به راحتی به هر شکلی که بخواهیم در می آید. با کف یک دست گل را به سمت داخل فشار می دهیم و با دست دیگر آن را صاف می کنیم. در حین انجام این کار آرنج های ما باید بدون حرکت باشد و فقط دست هایمان حرکت کند.
بعد از اینکه گل بصورت یکنواخت در حال گردش بود و لرزش نداشت با دو انگشت خود روی آن یک حفره ایجاد می کنیم و آرام آن را باز می کنیم.
سپس با کف یک دست و انگشت شست لبه کار را نگه می داریم و کف دست دیگر را حرکت می دهیم. هنگام کار با گل باید یک سطل آب کنار دست خودمان قرار دهیم و در صورت نیاز دست خود را با آن خیس کنیم و گل و شل اضافه که به دستمان چسبیده را با لبه ظرف جدا کنیم.
اگر یک دست را داخل ظرف و انگشت اشاره را به حالت خم در نقطه مقابل آن در بیرون ظرف قرار دهیم و همزمان آن ها را ار پایین به بالا بکشیم، در این صورت می توانیم به ظرف مورد نظرمان ارتفاع بدهیم و اگر انگشتمان را به سمت داخل یا خارح ظرف فشار دهیم می توانیم به آن حالت برآمده یا فرورفته بدهیم.
با استفاده از ابزار موشده که در بالا اشاره شد هم می توانیم بدنه خارجی ظرف را صاف کنیم و پستی و بلندی آن را از بین ببریم.
زمانی که شکل موردنظر را ساختیم و کار ما تمام شد سرعت چرخ را کم می کنیم و با استفاده از سیم مسی ظرف را از صفحه جدا می کنیم و برای اینکه هنگام جابجای تاب برندارد آن را روی یک تخته چوبی قرار می دهیم.
همچنین بخوانید: خصوصیات گل رس مورد استفاده در چرخکاری
۳_ اقدامات لازم بعد از ساخت سفال موردنظر
همانطور که قبلا هم گفته شده بطورکلی هرجیزی که با گل رس ساخته شود سفال نام دارد، در اینجا بعد از اینکه سفال ساخته شد اجازه می دهیم در هوای آزاد خشک شود و آب اضافی آن تبخیر شود.
بعد از اینکه خشک شد با استفاده از چاقوی تیز قسمت های اضافی آن را تراش می دهیم و بعد با استفاده از یک اسفنج خیس آن قسمت های تراش خورده را خیس می کنیم تا صاف و یکدست شود. بعد از این کار محصول را داخل کوره قرار می دهیم تا تحت حرارت لازم بپزد و به حالت سفال خام و بیسکویتی درآید و بعد برای نقاشی آماده می شود.
وسایلی که می توان به وسیله سفالگری با چرخ ساخت
با استفاده از چرخ سفالگری اشیاء زیادی را می توان ساخت در اینجا به چند مورد اشاره می کنیم، اشیائی مثل: پارج، لیوان، فنجان، قوری، کاسه، بشقاب، کوزه، گلدان، دیزی خوری و غیره، نکته ای که قابل ذکر است این است اگر بخواهیم تعداد زیادی از هرمورد تولید کنیم، چون باید برای هر محصول وقت گذاشت ممکن است زمان زیادی طول بکشد و اینکه چون کار با دست انجام می شود ممکن است محصولات با شکل یکسان از نظر ابعاد تاحدودی باهم متفاوت باشند.
امیدواریم مطلب آموزش سفالگری با چرخ برای شما مفید باشد و بتواند شما را در کار سفالگری با چرخ کمک کند.