آموزش رایگان میناکاری روی سفال در ۶ مرحله

در این مقاله قصد داریم به آموزش میناکاری روی سفال بپردازیم، همان‌طور که می‌دانید میناکاری یکی از هنرهای پرطرفداری است که بیشتر توسط خانم‌ها انجام می‌شود.

به این دلیل که از ظرافت خاصی برخوردار است و باید با دقت بالایی انجام شود تا نتیجه‌ی کار زیبا و قابل پسند باشد.

میناکاری روی سفال یکی از هنرهای زیبا و سنتی ایران است که در آن از رنگ‌ها و لعاب‌های مخصوص برای تزئین ظروف سفالی استفاده می‌شود.

این هنر دارای تاریخچه‌ای طولانی است و به عنوان یکی از صنایع دستی شناخته شده و مورد توجه هنرمندان و علاقه‌مندان به هنرهای سنتی قرار گرفته است.

اما از آنجایی که نتیجه کار زیبا و خاص می باشد به همین دلیل علاقه مندان این سختی کار را تحمل می کنند تا به نتیجه دلخواه خود برسند.

اگر شما نیز به این حرفه مشغول هستید و یا می‌خواهید این کار را شروع کنید، پیشنهاد می‌کنیم این مطلب را تا انتها مطالعه کنید و با شهر سفال همراه باشید، چرا که ما در اینجا به طور کامل و مرحله به مرحله و با زبانی قابل فهم این هنر زیبا را به شما آموزش می‌دهیم.

فهرست مطالب:

• میناکاری چیست؟
• وسایل موردنیاز میناکاری روی سفال
• آموزش قدم به قدم میناکاری
• پخت سفال میناکاری شده در کوره
• سیاه قلم چیست؟
• آموزش ساخت سیاه قلم
• چرا سیاه قلم خشک می‌شود؟
• آموزش سیاه قلم روی سفال
• ساخت لعاب میناکاری
• آموزش میناکاری روی سفال بدون کوره
• تفاوت میناکاری و خاتم کاری چیست؟

میناکاری چیست؟

به میناکاری لعاب برجسته هم می‌گویند، این هنر سابقه‌ای ۵ هزار ساله دارد و جزو صنایع دستی می‌باشد.

امروزه سفالگری علاقه‌مندان زیادی پیدا کرده و بیشتر افراد دوست دارند این هنر گرانبها را یاد بگیرند.

از کار با چرخ سفالگری و ساختن دست سازه‌ها گرفته تا نقاشی روی سفال و لعاب برجسته یا همان میناکاری روی سفال طرفداران زیادی دارد. علاوه بر اینکه کار با گل و سفالگری آرامش خاصی دارد و ذهن را منسجم می‌کند، می‌توان در کنار آن به کسب درآمد هم رسید.

با توجه به اینکه فضای مجازی گسترش یافته و به راحتی می‌توان همه چیز را از طریق اینترنت تهیه کرد، دسترسی به وسایل سفالگری هم آسان شده است.

ابزاری مثل چرخ سفالگری در ابعاد مختلف، ابزارهای مخصوص سفالگری، گل رس، رنگ‌های مخصوص نقاشی و غیره که به راحتی می‌توان همه این‌ها را از شهر لالجین تهیه کرد.

در این میان هنر میناکاری بیشتر از هر چیز دیگری طرفدار پیدا کرده و افراد مختلف، مخصوصاً خانم‌های خانه‌دار برای اینکه وقت خود را بیهوده تلف نکنند و از آن استفاده مفیدی بکنند اقدام به آموزش این هنر زیبا می‌کنند و برای خود یک منبع کسب درآمد ایجاد می‌کنند.

در ابتدای کار آموزش رایگان میناکاری روی سفال شما به یک سری ابزار احتیاج دارید که باید آنها را قبل از شروع کار تهیه کنید.

صفحاتی در این سایت که ممکن است دیدن آن‌ها برای شما جالب باشد.

وسایل موردنیاز میناکاری روی سفال

• سفال خام
• شابلون‌های میناکاری
• استامپ
• سیاه قلم
• لعاب، پودر لعاب
• محلول بس
• قلم مو
• مداد کپی
• سمباده
• پمپ های مخصوص نقاشی

محلول بس: این محلول یک محلول بی رنگ و کدر است و برای معلق نگه داشتن ذرات رنگ در محلول رنگ استفاده می شود. اگر حرارت کوره به این محلول ها بخورد از بین می روند.

یکی از نکات مثبتی که این محلول ها دارند این است که باعث می شوند قلم روی سفال روان شود و رنگ های میناکاری دیرتر خشک شوند، اما میزان استفاده از این محلول در رنگ بسیار مهم است.

مواد مختلفی برای تهیه محلول بس باهم ترکیب می شوند که در ادامه مطلب به آنها اشاره خواهیم کرد. داخل این محلول اگر میزان صمغ عربی زیاد باشد رنگ ها کدر می شوند اما اگر گلیسیرین زیاد شود مشکل خاصی پیش نمی آید.

رنگ میناکاری در ابتدای کار به شکل پودر است، برای اینکه قابل استفاده باشد باید آن را با محلول بس ترکیب کرد. اگر در حین کار متوجه شدید که قلم روان نیست می توانید از گلیسیرین استفاده کنید.

قلم مو: قلم مو علاوه بر میناکاری برای بیشتر کارهای هنری هم استفاده می شود. قلم مو هایی که استفاده می کنیم بیشتر با استفاده از موی گربه و سمور ساخته می شوند و سایزهای مختلفی دارند که ما با توجه به کاری که می خواهیم انجام بدهیم آن را انتخاب می کنیم.

مداد کپی: این مداد ها برای طراحی روی اجسام استفاده می شوند. آثار این قلم ها روی اجسام باقی نمی ماند و بعد از کوره پاک می شود. این مدادها با مداد های معمولی فرق دارند، مدادهای معمولی که با گرافیت ساخته می شوند پاک نمی شوند و آثارشان باقی می ماند.

مواد لازم برای تهیه محلول بس

• صمغ عربی (مانند رزین)
• صمغ درختی (مانند درخت گیلاس)
• گلیسیرین
• آب
• دستمال تمیز

آموزش مرحله به مرحله میناکاری

۱_ در مرحله اول شما باید محصول موردنظر خود را به طور کامل سمباده بکشید تا سطح آن صاف و یکدست شود.

۲_ در مرحله دوم اگر محصول موردنظر شما بشقاب است ابتدا باید با استفاده از مداد مشکی وسط آن را پیدا کنید و سپس به قسمت های مساوی تقسیم کنید.

۳_ در مرحله سوم از آموزش میناکاری روی سفال باید طرح‌هایی که روی شابلون‌هایی که از قبل آماده کرده‌اید وجود دارد را با استفاده از قیچی از هم جدا کنید.

این طرح‌ها را روی استامپ بزنید و بعد شابلون را روی قسمتی از سفال که می‌خواهید طرح آنجا باشد قرار دهید و فشار دهید تا طرح روی سفال منتقل شود، بعد از اینکه بصورت کامل این کار تمام شد با استفاده از سیاه قلم که داخل پمپ مخصوص ریخته‌اید، سیاه قلم طرح را بکشید.

۴_ مرحله چهارم که مهم‌ترین مرحله است، لعاب زدن می‌باشد. در این مرحله از آموزش رایگان میناکاری روی سفال باید رنگ‌ها را طوری انتخاب کنید که با هم هماهنگی داشته باشند.

برای شروع می‌توانید از طرح‌های آماده که توسط افراد ماهر کشیده شده‌اند کمک بگیرید و آنها را الگوی کار خود قرار دهید. در این مرحله بعد از اینکه لعاب‌ها را آماده کردید مقداری از آنها را داخل پمپ‌های مخصوص بریزید و نام رنگ‌ها را روی پمپ بنویسید تا دوباره دچار مشکل نشوید.

قبل از استفاده پمپ را تکان دهید تا لعاب داخل آن خوب مخلوط شود و بعد با استفاده از سوزن پمپ نقوش را با لعاب پر کنید، توجه داشته باشید که این کار را با دقت انجام دهید، و با لعاب کم یا زیاد داخل نقوش را پر نکنید و دقت کنید که بین نقش‌ها فضای خالی باقی نماند.

شما می‌توانید دور نقش را لعاب سفید بزنید و زمینه آن را آبی فیروزه‌ای یا سبز بزنید.

۵_ در مرحله آخر از آموزش میناکاری روی سفال باید فِرِد روی کار بپاشید و سپس آن را داخل کوره قرار دهید. شاید برای شما سوال پیش بیاید که فِرِد چیست؟ فِرِد دانه ریز شیشه‌ای است که برای براق و ضدآب شدن کار روی آن می‌پاشند.

پختن سفال میناکاری در کوره

برای پخت سفال میناکاری شده با توجه به نوع جوهر استفاده شده در آن می‌توانیم پخت آن را به سه حالت تقسیم کنیم، در حالت اول پخت نرم است که در آن زمانِ پخت کم است، حالت دوم پخت متوسط است که در آن زمانِ پخت هم متوسط است.

حالت سوم پخت سخت است که در آن زمانِ پخت بالا است. بطور کلی رنگ‌های مورد استفاده برای میناکاری را باید با درصد سرب گوناگون و مقاوم در برابر اسید انتخاب کرد.

سفال میناکاری شده که در برابر هوازدگی مقاوم باشد برای پخت به حرارت ۹۰۰ درجه نیاز دارد که این حرارت با توجه به نوع حرارت می‌تواند تغییر کند.

همچنین بخوانید: مدت زمان پخت سفال در کوره

سیاه قلم چیست؟

سیاه قلم مخلوطی از چسب، گرافیت و غیره است، هنگامی که طرح سیاه قلم روی کار زده می‌شود، هنگام پر کردن داخل نقوش با لعاب‌های رنگی، دیگر رنگ خارج از نقش زده نمی‌شود و کار تمیز در می‌آید.

یکی از ویژگی‌های سیاه قلم مرغوب این است که تا حد امکان نباید لعاب را از خودش عبور دهد و برجستگی آن معیار سنجش کیفیت آن نیست. 

آموزش ساخت سیاه قلم

شما برای ساخت سیاه قلم میناکاری به سه نوع مواد نیاز دارید که شامل: روغن هریوس، ترانسفر یا MT60 و گرافیت است، در ابتدا روغن را داخل یک ظرف مانند سطل می‌ریزید و سپس گرافیت را کم کم به آن اضافه می‌کنید و همزمان هم می‌زنید.

بعد از اینکه بطور کامل مخلوط شد ترانسفر را اضافه می‌کنیم و دوباره هم می‌زنیم تا کامل مخلوط شود و محلولی یکدست بدست آید.

بعد از حدود نیم ساعت مخلوط بدست آمده را امتحان می‌کنیم تا ببینیم غلظت آن مناسب است یا نه، اگر مخلوط غلیظ بود به آن مقداری روغن هریوس اضافه می‌کنیم و اگر رقیق بود مقداری ترانسفر اضافه می‌کنیم. سپس مخلوط را از صافی عبور می‌دهیم و داخل یک ظرف می‌ریزیم.

چرا سیاه قلم خشک می‌شود؟

یکی از دلایل مهم خشک شدن دورگیر یا سیاه قلم نفوذ هوا به داخل آن است. نباید درب ظرفی که سیاه قلم داخل آن است باز بماند و یا سیاه قلم اضافی داخل بطری بدون استفاده بماند.

سیاه قلم نباید راکد بماند و باید هر از گاهی ظرف آن را که بهتر است بطری باشد، تکان دهید.

سرما و گرمای زیاد هم باعث بروز مشکلاتی می‌شود، سرما باعث انقباض و سفت شدن آن می‌شود و گرما باعث انبساط و روان شدن آن می‌شود.

اما اگر سیاه قلم شما سفت شد می‌توانید داخل آن چند قطره بنزین، تینر روغنی، تینر فوری و یا روغن مخصوص ساخت سیاه قلم بریزید و آن را هم بزنید.

آموزش سیاه قلم روی سفال

این مرحله هم یکی از مراحل ساده و مهم در آموزش میناکاری روی سفال است که بسیار ساده و راحت است، ابتدا باید پمپ مخصوص را از سیاه قلم پر کنید و سپس روی خطوطی که طراحی کرده‌اید بکشید به عبارت دیگر خطوط را پررنگ کنید.

توجه داشته باشید که این کار در عین راحتی دقت بالایی می‌خواهد و شما نباید هنگام زدن سیاه قلم دستتان بلرزد.

به‌طور کلی باید لعاب را با دقت بالا از کنار سیاه قلم عبور دهیم و انتظار این را نداشته باشیم تا سیاه قلم لعاب را از خطوط خود جدا کند.

ساخت لعاب میناکاری

برای ساخت لعاب میناکاری شما به لعاب پودری، ترانس و آب نیاز دارید. ما برای ساخت تمام رنگ‌های میناکاری از یک فرمول استفاده می‌کنیم، بحز رنگ سفید.

به عنوان یک مثال

برای ساخت لعاب رنگی، ۵۰ گرم پودر رنگ را با ۷۵۰ گرم ترانس و نیم لیتر آب را با هم مخلوط کنید.

یک نکته مهم!

مقدار آب آنچنان مهم نیست چرا که اگر شما آب زیادی داخل ترکیب بریزید می‌توانید بگذارید ترکیب ته نشین شود و آب اضافی را تخلیه کنید و یا اگر آب کمی داخل ترکیب ریختید می‌توانید مجدد به آن آب اضافه کنید.

برای ساخت رنگ سفید به عنوان مثال ۵۰ گرم رنگ سفید را با ۳۰ گرم ترانسفر ترکیب کنید و سپس به مقدار لازم آب به آن اضافه کنید. بعد از تمام شدن ساخت لعاب آن را از صافی عبور داده و داخل یک بطری بریزید.

آموزش میناکاری روی سفال بدون کوره

برای میناکاری روی سفال بدون کوره از رنگ های سرد استفاده می‌کنند که نیاز به حرارت و پختن نداشته باشد. در این روش بعد از اینکه طرح را روی کار کشیدیم آن را رنگ می‌کنیم و اجازه می‌دهیم خشک شود و بعد از آن کار ما آماده است.

همچنین بخوانید: استفاده از لعاب سرد روی سفال و بدون کوره

تفاوت میناکاری و خاتم کاری چیست؟

بسیاری از افراد تفاوت میناکاری و خاتم کاری را نمی دانند و آنها را میناکاری و خاتم کاری را با هم اشتباه می‌گیرند در صورتی‌که این دو هنر هیچ ربطی به هم ندارند و فقط از نظر آوا با هم متناسب هستند. بطور کلی خاتم کاری از چند ضلعی‌های منظمی تشکیل شده که با کنار هم قرار گرفتن آن یک طرح هندسی و بسیار زیبا ایجاد می‌شود.

ابزاری که در این هنر استفاده می‌شود: انواع چوب، انواع استخوان و مفتول‌های فلزی است، از همین ابزارها می‌توان فهمید که این دو هنر هیچ ارتباطی با هم ندارند.

مطلب ما در اینجا به پایان رسید، امیدواریم این مطلب با موضوع آموزش میناکاری برای شما مفید بوده باشد.

به دلیل تماس‌های مکرری که کاربران بعد از مطالعه این مقاله با پشتیبانی می‌گیرند لازم است این نکته را ذکر کنیم که این مطلب صرفاً یک مطلب آموزشی بوده تا شما را اندکی در این مسیر کمک کند و متاسفانه شهر سفال لوازم موردنیاز میناکاری را جزء محصولات خود ندارد.

خرید اینترنتی سفال لالجین همدان

همان‌طور که می‌دانید ما در سایت شهر سفال علاوه‌بر مطالب آموزشی، امکان خرید اینترنتی محصولات سفالی و سرامیکی که در شهر لالجین تولید می‌شوند را فراهم نموده‌ایم.

امروزه به راحتی با استفاده از اینترنت، می‌توانید هنر زیبا و سنتی سفال لالجین همدان را به صورت آنلاین بخرید. کافی است وارد وب‌سایت فروشگاه shahrsofal شوید و انواع محصولات را مشاهده کنید و با چند کلیک ساده، خرید خود را انجام دهید و منتظر باشید تا محصول زیبایی که خریداری کرده‌اید به آدرس شما ارسال شود و از هنر لالجین در خانه خود استفاده کنید و لذت ببرید.

در پایان این مطلب آموزشی از شما می‌خواهیم که اگر به حرفه‌ی میناکاری روی سفال مشغول هستید و تجربه کافی دارید، ممنون می‌شویم نکاتی که در این مقاله ذکر نشده اما برای شما مفید بوده را در قالب کامنت برای سایر کاربران بنویسید.

راستی! خوشحالی میشیم در کانال تلگرام  یا  پیج اینستاگرام  شهر سفال عضو بشید.