هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
مجله اینترنتی شهر سفال
آموزش پتینه و کهنه کاری روی سفال
پتینه کاری یک هنر زیبا و خاص است که در آن ظروف را به حالت کهنه و قدیمی در می‌آورند و ظرف نمایی قدیمی و اکسیده شده دارد. پتینه کاری علاوه بر سفال به روی پلی استر، دیوار و چوب هم انجام می‌شود. در این مقاله قصد داریم راجع به آموزش پتینه کاری روی سفال صحبت کنیم پس با شهر سفال همراه باشید.
تاریخچه پتینه کاری
پتینه کاری به دوران باستان بازمی‌گردد، این را می توان از آثار به جا مانده در دیوار غارها و اماکن قدیمی مشاهده کرد. پتینه کاری روی سفال، یکی از قدیمی‌ترین فنون است که از هزاران سال پیش تاکنون در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته است. این هنر از دوران باستان شروع شده و تا امروزه ادامه داشته است.
پتینه کاری روی سفال احتمالاً در حدود ۶۰۰۰ سال پیش آغاز شده است. گواهی‌هایی از این هنر در کشف‌های باستان‌شناسی در بخش‌هایی از ایران، مصر، یونان، چین، و آمریکای مرکزی وجود دارد.
هنرمندان یونانی و رومیان از پتینه کاری برای طراحی آثار هنری و وسایل زندگی استفاده می‌کردند. آثار پتینه‌کاری روی سفال از این دوران به خوبی حفظ شده‌اند و به عنوان اثرات هنری با ارزش شناخته می‌شوند.
در دوران میانه، پتینه کاری روی سفال در اروپا و خاورمیانه به اوج خود رسید. هنرمندان از این تکنیک برای تزیین ظروف، و وسایل دکوراسیون استفاده می‌کردند.
در قرن بیستم، هنرمندان مدرن مانند آرتو نووو و گوستاو کلیمت با استفاده از پتینه کاری روی سفال، به ایجاد آثاری نوین و متفاوت پرداختند که تأثیرات زیادی در هنر معاصر داشت.
امروزه، پتینه کاری روی سفال به عنوان یک هنر دستی و یک تکنیک دکوراتیو وجود دارد که توسط هنرمندان و طراحان انجام می‌شود.
در کل، پتینه کاری روی سفال یک تاریخچهٔ غنی دارد که از دوران باستان تا به امروز ادامه داشته است و همواره جایگاه ویژه‌ای در صنعت هنر و دکوراسیون داشته است.
مواد لازم برای پتینه کاری روی سفال
- سفال خام
- قلم مو با شماره‌های مختلف
- دستمال یا پارچه با بافت متفاوت
- اسپری رنگ
- سیم ظرفشویی
- سمباده
- کاردک: دو عدد کاردک معمولی و سرکج نیاز است.
- رنگ‌های روغنی: رنگ‌های روغنی بصورت تیوپی در بازار موجود هستند.
- دستکش
- کیلر: یک ماده بی رنگ است که با تینر رقیق می‌شود و در دو نوع مات و براق در بازار موجود است.
- روغن جلا: یک ماده شفاف کننده روغنی است که حلال آن هم تینر است.
- پودر مل: در فروشگاه‌های فروش رنگ‌های ساختمانی موجود است.
- موم عسل: از موم عسل برای مات کردن و کهنه‌کاری استفاده می‌کنند، موم عسل یک مایع کرم رنگ و غلیظ است که ضدرطوبت و ضد آب است.
- اکلیل: اکلیل‌ها پودرهای فلزی تزئینی هستند و زمانی که با رنگ ترکیب می‌شوند رنگ متالیک بوجود می‌آورند، اکلیل‌ها را می‌توان با رنگ‌های روغنی و تینری ترکیب کرد. اکلیل‌های موجود در بازار رنگ‌های طلایی، نقره‌ای، مسی، صدفی و غیره هستند.
- چسب چوب: در اینجا از یک نوع چسبی استفاده می‌شود که بعد از خشک شدن بی‌رنگ است، علاوه بر چسب چوب می‌توان از سریش، چسب سرامیک و چسب مایع نیز استفاده کرد.
نحوه تهیه موم عسل
برای تهیه موم عسل مورد استفاده در پتینه کاری روی سفال مقداری موم عسل خالص را با تینر روغنی مخلوط می‌کنیم و آن را به مدت ۲۴ ساعت داخل یک ظرف در دار می‌ریزیم، بعد از اینکه یک مخلوط کرم رنگ بدست آمد آن را از صافی رد می‌کنیم و استفاده می‌کنیم.
همچنین بخوانید: آموزش میناکاری روی سفال
آموزش پتینه کاری روی سفال
در مرحله اول سفال خام را کاملا سمباده می‌کشیم تا سطح آن صاف و یکدست شود، بعد با یک دستمال تمیز آن را پاک می‌کنیم.
اگر سفال را بشویید و اجازه دهید تا کامل خشک شود هم مشکلی پیش نمی‌آید.در مرحله دوم سطح سفال را دوبار کامل چسب می‌زنیم و مجدد می‌گذاریم تا کاملا خشک شود.
طرز تهیه خمیر پتینه
مقداری چسب چوب و پودر مل را به آرامی هم می‌زنیم تا حالت خمیری و سفت پیدا کند و یک ساعت اجازه می‌دهیم استراحت کند و بعد از گذشت یک ساعت خمیر را روی یک نایلون با وردنه باز می‌کنیم و با استفاده از قالب یا بصورت دستی طرح موردنظر خود را روی خمیر در می‌آوریم و سپس آن را جدا می‌کنیم.
چسب چوب را با مقداری آب مخلوط می‌کنیم و طرح را روی ظرف می‌چسبانیم، دلیل استفاده از آب با چسب چوب این است که هم طرح خیلی خوب روی ظرف می‌چسبد و هم باعث می‌شود ترک‌های ریزی روی ظرف ایجاد شود که این ترک‌ها قابل مشاهده هستند و طبیعی به نظر می‌رسند.
بعد از این که کار چسباندن طرح تمام شد آن را در فضای باز قرار می‌دهیم تا کاملاً خشک شود و بعد مراحل بعدی را انجام می‌دهیم.
رنگ پتینه روی سفال
در مرحله رنگ‌آمیزی می‌توانیم از رنگ‌های روغنی یا اکریلیک استفاده کنیم. رنگ اکریلیک به نسبت گران‌تر است، برای براق شدن کار هم از روغن جلا یا کیلر استفاده می‌کنیم.
برای این کار می‌توانید پودر اکلیل رنگی را با روغن جلا ترکیب کنید و روی کار بزنید. برای رنگ آمیزی یه یک پارچه نخی و بدون کرک هم نیاز دارید.
پتینه کاری روی سفال با رنگ روغن و اکریلیک
یک قلم‌موی تخت و پهن را به صورت عمودی به رنگ زده و اضافه آن را با ضربه زدن به پارچه بگیرید. سپس قلم‌مو را بصورت عمودی گرفته و ظرف را رنگ کنید.
برای اینکه کار حالت قدیمی داشته باشد می‌توانید از رنگ‌های خاکی، سبز و نقره‌ای استفاده کنید. در آخر برای سایه زدن می‌توانید روغن جلا، اکلیل و پودر نقره‌ای را با هم ترکیب کنید.
همچنین بخوانید: آموزش معرق کاری روی سفال
تکنیک کهنه کردن ظرف سفالی
برای اجرای این تکنیک به یک سری وسایل نیاز داریم که به شرح زیر است:
- سفال خام
- پودرسنگ
- سیمان سیاه
- واکس مشکی یا قهوه ای
- رنگ اکرولیک
- موم
- دستمال
- شمع
- پودربچه
- سمباده
ابتدا سفال خام را خوب سمباده می‌کشیم تا صاف و یکدست شود و بعد با دستمال پاک می‌کنیم. در مرحله اول سطح کار را با موم مایع کامل می‌پوشانیم، بعد از گذشت ۲۴ ساعت که کاملاً خشک شد به وسیله پودر بچه و یک دستمال سطح کار را صاف می‌کنیم.
در مرحله دوم مجدد سطح کار را با موم مایع می‌پوشانیم و این سری بعد از ۲۴ ساعت با استفاده از یک دستمال که به دوده آغشته شده است به کل سطح سفال می‌مالیم و بعد از چند ساعت با یک دستمال ظرف موردنظر را صیقل می‌دهیم.
در مرحله سوم باز هم ظرف را به موم مایع آغشته می‌کنیم و بعد از ۲۴ ساعت یک شمع روشن می‌کنیم و ظرف را به روی دود حاصل از سوختن شمع می‌گیریم و آن را حرکت می‌دهیم، بعد از گذشت چند ساعت دوده‌های اضافی را با دستمال پاک می‌کنیم.
در مرحله چهارم باز هم ظرف را موم اندود می‌کنیم و دو ساعت بعد مقداری سیمان و پودرسنگ را مخلوط می‌کنیم و به سطح کار می‌مالیم و بعد از اینکه خشک شد با یک دستمال اضافه‌های آن را پاک می‌کنیم.
در مرحله پنجم از پتینه کاری روی سفال با استفاده از واکس قهوه‌ای یا مشکی کفش یا واکس ماشین سطح کار را می‌پوشانیم و بلافاصله آن را می‌شوریم.
بعد از اینکه خشک شد، مقداری رنگ آبی کپکی یا سبز اکرولیک را با آب رقیق می‌کنیم و قسمت‌هایی از ظرف را به دلخواه رنگ می‌کنیم و اجازه می‌دهیم خشک شود. بعد از اینکه خشک شد می‌توانیم آن را صیقل دهیم.
در این مقاله شما تا حدودی با هنر پتینه کاری روی سفال آشنا شدید، اگر قصد دارید به صورت حرفه‌ای این کار را انجام دهید بیشتر تحقیق کنید و از استادکاران با تجربه کمک بگیرید.
بسیارعالی و کامل
ممنون که همراه شهر سفال هستید.